Prefabrykaty w budownictwie sportowym. Przenoszenie i sprawny montaż elementów prefabrykowanych
Spis treści
- Odpowiednie warunki montażu prefabrykatów
- Zasady bezpiecznego przenoszenia elementów prefabrykowanych
- Technologia i organizacja montażu
- Podsumowanie
Odpowiednie warunki montażu prefabrykatów
Przed rozpoczęciem montażu każdorazowo należy wyznaczyć i wygrodzić strefy niebezpieczne, rozstawić w widocznych miejscach tablice ostrzegawcze. Ponadto w obrębie terenu montażu i w zasięgu maszyn montażowych oraz żurawi obsługujących składowiska prefabrykatów nie mogą przebiegać napowietrzne przewody instalacji elektrycznej.
Prowadzenie montażu jest niedozwolone: przy złej widoczności, w czasie opadów atmosferycznych, bezpośrednio po opadach, aż do czasu wyschnięcia montowanej konstrukcji oraz pomostów montażowych, przy gołoledzi, w temperaturze niższej niż –10°C. Gdy prędkość wiatru nie przekracza 10 m/s, prace montażowe mogą odbywać się normalnie. W okresie obniżonych temperatur roboty montażowe powinny być uzupełniane o zabiegi specjalne. Dokładne zalecenia zamieszczono w instrukcji: „Wytyczne wykonania robót budowlano-montażowych w okresie zimowym przy temperaturach do –15°C”, wydanej przez Instytut Techniki Budowlanej.
Montaż w temperaturze do –10°C jest dozwolony pod warunkiem stosowania środków zapewniających wiązanie oraz twardnienie betonu i zapraw. Montaż w temperaturze od –10 do –15°C wolno wykonywać tylko w wyjątkowych sytuacjach i pod warunkiem użycia specjalnych zabezpieczeń przed zamarznięciem wszystkich fragmentów konstrukcji, które zawierają niezwiązaną zaprawę lub mieszankę betonową.
Podczas montażu w godzinach wieczornych lub nocnych trzeba stosować oświetlenie zapewniające pełną widoczność, bez ostrych cieni.
Należy na bieżąco obserwować urządzenia podnośne, jak liny, zblocza, haki, zawiesia, a także monitorować pasma jezdni lub torowiska żurawi i usuwać zauważone usterki przed rozpoczęciem pracy. Szczególną kontrolę trzeba przeprowadzić po ulewnych deszczach i w okresach odwilży.
Zasady bezpiecznego przenoszenia elementów prefabrykowanych
Przed rozpoczęciem pracy operator powinien sprawdzać prawidłowość pracy żurawia bez obciążenia, a przed podnoszeniem prefabrykatów koniecznie wykonać ich próbne podniesienie na wysokość ok. 50 cm i sprawdzenie pracy żurawia, zawiesia i zaczepów. Nie wolno podnosić ciężarów nieswobodnych, np. przymarzniętych do podkładów lub do ziemi, połączonych ze sobą, zagłębionych w ziemi itp. Należy je przed podnoszeniem odspoić, odczepić lub odkopać. Przy za- i wyładunkach nie wolno przemieszczać prefabrykatów ponad kabiną kierowcy maszyny transportowej, mimo że kierowca pojazdu ma obowiązek wyjścia z szoferki i przebywania poza zasięgiem pracy żurawia.
Prefabrykaty zawieszone za pośrednictwem zawiesia na haku żurawia powinny być przemieszczane przynajmniej 1,5 m ponad zmontowanymi fragmentami konstrukcji, rusztowania lub innymi przedmiotami, znajdującymi się na trasie nadziemnego transportu oraz 2,5 m nad poziomem pracy robotników. Podczas pobierania poszczególnych prefabrykatów z pojazdów transportowych w celu składowania bądź montażu „z kół” należy zapewnić stateczność ładunku oraz bezpieczne poruszanie się ludzi na pojeździe w czasie zaczepienia prefabrykatu na hakach zawiesi.
Prefabrykatów przewożonych w pozycji poziomej, a wbudowywanych pionowo, nie wolno pobierać bezpośrednio z pojazdu do montażu. Należy wyładować je na miejsce składowania w położeniu poziomym. Miejsca te powinny być sytuowane zgodnie z projektem technologii i organizacji montażu oraz zapewniać najdogodniejsze późniejsze pobieranie prefabrykatów do montażu. Dokonywanie na jednostce transportowej obrotów prefabrykatów w celu zmian ich położenia z poziomego do pionowego jest niedozwolone ze względu na prawidłową eksploatację pojazdu i bezpieczeństwo pracy.
W czasie podnoszenia i przemieszczania prefabrykatu zawieszonego na haku nikomu nie wolno znajdować się pod wysięgnikiem. Odległość w rzucie poziomym pomiędzy ludźmi a ciężarem zawieszonym na haku musi być równa co najmniej aktualnej wysokości jego zawieszenia. Naprowadzenie prefabrykatu może być dokonywane z uprzednio zmontowanych płyt konstrukcji, przekryć lub pomostów roboczych.
Przebywanie i praca na górnych powierzchniach ścian, belek, słupów itp. są niedopuszczalne. Prefabrykat może być zwolniony z haka dopiero po ustawieniu i wstępnej rektyfikacji oraz odpowiednim stężeniu montażowym zapewniającym jego stateczność. Przy odczepianiu zawiesi robotnicy muszą przebywać na pomostach roboczych. Wyjątek stanowią płyty przekryć i biegów schodowych, przy których można odczepiać haki, stojąc na ułożonym prefabrykacie. Tymczasowe zabezpieczenia, zwłaszcza urządzenia utrzymujące, nie mogą być usunięte przed ostatecznym zamocowaniem prefabrykatów, a beton złączy konstrukcyjnych powinien uzyskać do tego czasu co najmniej 70% wytrzymałości docelowej.
Nie wolno montować dalszych prefabrykatów, zanim dźwigające je (już wbudowane) elementy nie zostaną zamocowane zgodnie z ustaleniami zawartymi w rozwiązaniach konstrukcji złączy.
Bardzo ważne jest, aby podczas prac montażowych nie dokonywać samowolnych modyfikacji połączeń, elementów lub konstrukcji obiektu. Takie działania mogą skutkować zmianą schematu pracy elementów i połączeń, co może prowadzić do powstania przeciążeń, nadmiernych przemieszczeń, a nawet do katastrofy budowlanej podczas montażu lub na etapie użytkowania.
Technologia i organizacja montażu
Przeprowadzenie montażu w sposób prawidłowy i bezpieczny wymaga przygotowania dobrego projektu technologii i organizacji montażu oraz jego konsekwentnego wdrożenia. Projekt taki stanowi integralną część dokumentacji technologiczno-organizacyjnej budowy. Plan montażu zależy od rodzaju budynku, jego konstrukcji, rodzaju złączy między prefabrykatami, rodzaju stosowanego sprzętu montażowego, a także czasu przeznaczonego na montaż.
Część opisowa projektu technologii i organizacji robót montażowych powinna zawierać przede wszystkim charakterystykę lokalnych warunków realizacji, zestawienie prefabrykatów, ogólną koncepcję wykonania montażu, zasady organizacji budowy i harmonogram prac. W części graficznej powinny się znaleźć: ogólny plan zagospodarowania placu montażu, plany montażu (lub jego etapów) poszczególnych kondygnacji, schematy pracy maszyn montażowych, szkice, rysunki i wykresy urządzeń pomocniczych, rysunki wyjaśniające sposób wykonania węzłów i złączy elementów.
Ważnym elementem każdego prefabrykatu wykonanego z betonu są wbudowane akcesoria zapewniające bezpieczeństwo transportu i montażu prefabrykatów (system haków transportowych), przydatne w kształtowaniu złączy między elementami (w sposób trwały i estetyczny) oraz ułatwiające – dzięki uproszczeniu form – proces produkcji np. wsporników.
Montaż poszczególnych elementów obejmuje ewentualne tymczasowe wzmocnienie elementu, które ma zapobiec powstaniu odkształceń w wyniku innego układu obciążeń w czasie montażu, w porównaniu z jego obciążeniem w czasie pracy w konstrukcji, oraz przygotowanie elementu do podniesienia, tj. ułożenie go w sposób dogodny do podnoszenia i zamocowanie urządzeń pomocniczych, takich jak jarzma, uchwyty, linki kierujące itp.
W dalszej kolejności następuje założenie zawiesi i połączenie ich z hakiem maszyny montażowej oraz podniesienie na wymaganą wysokość i ustawienie elementu na miejscu przewidzianym w projekcie konstrukcyjnym, a następnie sprawdzenie prawidłowości ustawienia i tymczasowe zamocowanie montowanego elementu, zapewniające jego stateczność do chwili trwałego połączenia go z już wzniesioną konstrukcją.
Po przeprowadzeniu tych czynności następuje odczepienie zawiesia, kontrola i regulacja prawidłowości usytuowania wszystkich zmontowanych elementów oraz wykonanie trwałego ostatecznego zamocowania elementów w konstrukcji.
W realizacji obiektów sportowych obecnie standardem jest wykorzystanie technologii BIM (ang. Building Information Modelling), co pozwala ograniczyć ryzyko błędów montażowych, a także umożliwia efektywne zarządzanie obiektem w okresie jego eksploatacji.
Podsumowanie
Obiekty sportowe realizowane współcześnie wyróżniają się spośród innych obiektów użyteczności publicznej szerszym stosowaniem konstrukcji drewnianej, w tym zwłaszcza drewna klejonego, przy czym dotyczy to głównie hal sportowych. W obiektach stadionowych dominuje żelbet lub stal w połączeniu z lekką konstrukcją stalową przekrycia. Szczególne znaczenie bezpieczeństwa konstrukcji, montażu i zabiegów utrzymania tego rodzaju obiektów, wynika z faktu specyfiki ich użytkowania, zwłaszcza z jednoczesnej obecności dużej liczby użytkowników. Zastosowanie prefabrykacji pozwala zachować jakość, usprawnić montaż i zoptymalizować zabiegi utrzymania oraz remonty, a także wykorzystać wszystkie atuty oferowane przez technologię BIM.
