Drzwi przeciwpożarowe – wymagania prawne, charakterystyka, zastosowanie

Drzwi przeciwpożarowe powinny być zastosowane w budynkach użyteczności publicznej, ale również obiektach mieszkalnych wielorodzinnych. Ze względu na ich ważną funkcję muszą spełniać szereg wymogów i norm, co regulują przepisy prawa.

Spis treści

1. Drzwi przeciwpożarowe a prawo
2. Klasa odporności ogniowej drzwi przeciwpożarowych
3. Drzwi przeciwpożarowe względem normy PN-EN 16034
4. Konstrukcja drzwi przeciwpożarowych
5. Na co zwrócić uwagę przy wyborze drzwi przeciwpożarowych?

Drzwi przeciwpożarowe a prawo

Drzwi przeciwpożarowe wchodzą w skład ochrony przeciwpożarowej, czyli szeregu działań i środków zastosowanych w celu ochrony zdrowia, życia i mienia przed pożarem. Ich podstawowym zadaniem jest stworzenie bariery dla rozprzestrzeniania się ognia oraz dymu, umożliwiając tym samym przeprowadzenie ewakuacji w budynku. Z tego samego powodu drzwi poddawane są wysokim wymogom co do materiałów, z których powinny być wykonane, a także konstrukcji.

W polskim prawie szczegóły ochrony przeciwpożarowej są regulowane m.in. przez:

• Ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej;
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r.;
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 7 czerwca 2010 r.

W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2002 r. została zawarta m.in. klasyfikacja budynków ze względu na zagrożenia ludzi. I tak wyróżnia się podział na:

• budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej (ZL);
• budynki produkcyjne i magazynowe (PM);
• budynki inwentarskie, służące hodowli zwierząt (IN).

W przypadku kategorii ZL, do jakich należą budynku mieszkalne wielorodzinne, mamy do czynienia z pięcioma klasami odporności pożarowej budynków (A-E). Przy czym poszczególna klasa ustalana jest na podstawie liczby kondygnacji, powierzchni czy gęstości obciążenia ogniowego.

Dalej w ustawie szczegółowo określono konieczność montażu drzwi przeciwpożarowych o odpowiedniej klasie odporności ogniowej (zgodnie z Polską Normą), w zależności od klasy odporności pożarowej budynku. W budynkach wielorodzinnych takie drzwi powinny się znajdować: w wyjściach ewakuacyjnych, na korytarzach i klatkach schodowych, w kotłowniach, piwnicach, a także pomiędzy garażem a częścią mieszkalną.

Klasa odporności ogniowej drzwi przeciwpożarowych

Ognioodporność drzwi oznacza się specjalnym kodem, składającym się z liter oraz liczb. Litera „E” określa szczelność ogniową, a litera „I” izolacyjność ogniową. Dodana liczba to czas, jaki drzwi wytrzymają działanie ognia. Ta więc im większa liczba, tym lepsza ochrona przeciwpożarowa. Przykładowo drzwi o klasie EI 15 są w stanie chronić przez 15 minut, a drzwi EI 120 przez mogą przetrwać nawet 120 minut trwającego pożaru, co daje odpowiednią ilość czasu na ewakuację i przeprowadzenie akcji ratowniczej. Na rynku dostępne są drzwi przeciwpożarowe o klasie EI 15, EI 30, EI 45, EI 60, EI 90, EI 120.

Zgodnie z przepisami w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych najniższą możliwą klasą odporności ogniowej, jaką można zastosować, jest IE 30 (taka klasa obowiązuje m.in. na klatkach schodowych). W innych przypadkach, np. drzwi do kotłowni w budynkach pow. 25 m klasa ta wynosi IE 60.

Oprócz tego w drzwiach przeciwpożarowych występują dodatkowe oznaczenia dotyczące dymoszczelności (oznaczone symbolem „S”), gdzie wyznacznikiem jest maksymalna prędkość przepływu dymu. Tu wyróżnia się dwie klasy:

• klasa Sm – maks. prędkość przepływu dymu jest < 20 m³/h (drzwi jednoskrzydłowe) lub < 30 m³/h (drzwi dwuskrzydłowe);
• klasa sa – maks. prędkość przepływu dymu jest < 3 m3/h liczona na metr długości szczeliny między stałymi a ruchowymi elementami drzwi.

W przypadku drzwi z samozamykaczami oznaczane są one literą „C”.

Drzwi przeciwpożarowe względem normy PN-EN 16034

Norma PN-EN 16034:2014-11 w teorii zawiera wszystkie wymagania i właściwości dotyczące drzwi przeciwpożarowych, włączając w to parametry ognioodporności i dymoszczelności. W praktyce jednak nie wystarcza ona do zatwierdzenia konkretnego wyrobu. Tu należy zwrócić się dodatkowo do innych norm oraz badań wykonanych np. przez Krajową Ocenę Techniczną. Szczegółowe warunki zawarte są m.in. w normach:

• EN 13241-1 (bramy);
• EN 14351-1 (okna i drzwi zewn.);
• EN 14351-2 (drzwi wewn.);
• EN 16361 (drzwi z napędem).

Największy nacisk w dokumencie PN-EN 16034:2014-11 położony jest na właściwościach odporności ogniowej oraz dymoszczelności. Mowa w nim o konieczności wykonania badań laboratoryjnych na próbkach materiałów, z których wykonane są drzwi z zewnątrz oraz wewnątrz, zamontowanych na konstrukcji mocujących, jakie zastosowane mają zostać w docelowym budynku. Dokładne badania pozwalają sprawdzić szczelność ogniową, izolacyjność i promieniowanie.

W warunkach normy PN-EN 16034:2014-11 istnieje zapis o samozamykaczach, w które powinny być wyposażone drzwi przeciwpożarowe. Mają one zagwarantować swobodne otwierania i zamykanie drzwi w normalnym trybie z możliwością samoczynnego zamknięcia w sytuacji pożaru.

Konstrukcja drzwi przeciwpożarowych

Drzwi przeciwpożarowe wykonane są najczęściej ze stali. Istnieją również modele aluminiowe, jednak powinny one być dodatkowo wzmocnione stalowym rdzeniem. Możliwe jest również zastosowanie przeszkleń z hartowanego szkła. Aluminium stosuje się raczej do elementów ruchomych, jak klamki.

Na konstrukcję drzwi przeciwpożarowych ognioodpornych składają się:

• skrzydła drzwi – wykonane z wyprofilowanych arkuszy blachy stalowej ocynkowanej warstwą 0,7‒0,8 mm;
• wypełnienie izolacyjne – stanowi je warstwa wełny mineralnej, która ma właściwości niepalne. Jej minimalna gęstość w pojedynczym skrzydle to 150 kg/m³;
• zawiasy – w drzwiach z samozamykaczami stosowane są najczęściej zawiasy sprężynowe. Powinny być odpowiednio dopasowane do masy, wytrzymałości drzwi oraz częstotliwości użytkowania;
• zamki – należy je zamontować w izolowanej części wewnątrz skrzydła tak, aby nie zmieniać odporności ogniowej samych skrzydeł. Mogą być zastosowane również zamki elektromagnetyczne ze sterowaniem;
• klamki – najczęściej w formie rączki lub gałki, nie mogą odkształcać się podczas pożaru i uniemożliwiać otwarcia. Wykonane ze stali, ale również polipropylenu i aluminium (wzmocnionych stalowym rdzeniem);
• uszczelki – stosowane są uszczelki pęczniejące, które zawierają krzemian sodu. Na skutek wysokiej temperatury zwiększają swoją objętość 7‒8 razy, szczelnie wypełniając ewentualne przestrzenie i szczeliny;
• samozamykacze – zgodnie z normą, drzwi powinny być również wyposażone w samoczynne zamykanie, najlepiej mocowane od góry.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze drzwi przeciwpożarowych?

Wybierając drzwi do obiektu należy mieć na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo użytkowników. Klasa odporności ogniowej musi być odpowiednio dopasowana do charakterystyki danego budynku. Im jest ona wyższa, tym drzwi zapewniają lepszy poziom bezpieczeństwa. W przypadku obiektów wysokich oraz o dużej powierzchni oczywistym jest fakt, że liczy się tu czas na ewakuację mieszkańców z najwyższego piętra, dlatego klasa drzwi nie może zostać zaniżona.

Oprócz tego drzwi przeciwpożarowe, aby spełniały swoje zadanie, powinny być zamknięte. Samozamykacze ułatwiają to, a nawet rozwiązują skutki zapominalstwa mieszkańców budynku. Ich zalety można dostrzec również w codziennym użytkowaniu – zapewniają większą izolację termiczną oraz stanowią barierę przed niepożądanym wejściem osób nieupoważnionych.

• Zobacz również: Najwyższe biurowce Warszawy

Zobacz galerię 31 zdjęć

Porębska i Celiński: Czas Nowych Wyzwań

Gdy tworzyliśmy "Architekturę-murator" uważałam, że potrzebna jest przestrzeń do aktualnej dyskusji, ale by też móc ją utrwalać dla kolejnych pokoleń w profesjonalny i dobrze udokumentowany sposób - mówi Arturowi Celińskiemu Ewa P. Porębska, a Artur Celiński odpowiada Ewie Porębskiej na pytania o to, jak tę przeszłość wykorzystać do tworzenia lepszej przyszłości.

Architektura-murator. Podcast 30/30

inż. Marianna Leśniewicz